RAVeL, ofwel Réseau Autonome des Voies Lentes. Het is een speciaal opgericht overheidsorgaan van het Waals Gewest (onderdeel van het ministerie MET) dat belast is met het onderhouden, verbeteren en creëren van voorzieningen voor fietsers, wandelaars en ruiters. Op deze pagina speciale aandacht voor de RAVeL 1: de 'lijn' die Maastricht via Luik, Namen en Charleroi helemaal tot aan Rijsel (Lille) verbindt.

RAVeL is belast met het onderhouden, verbeteren en aanleggen van infrastructurele voorzieningen voor "langzaam verkeer". Daaronder valt alle ongemotoriseerd verkeer: dus fietsers, wandelaars, ruiters, rolschaatsers, etc.
De RAVeL kent momenteel sinds haar oprichting in 1995 een vijftal 'lijnen' die vooral zijn aangelegd op bestaande jaagpaden langs waterwegen en oude vervallen spoorlijnen die tot fietspad zijn omgebouwd. Hierdoor verbindt het Réseau RAVeL veel grote en kleinere Waalse steden met elkaar, zonder een al te bochtige parcours. Daardoor is dit netwerk uitermate geschikt voor de langeafstandsfietser die liever geen steile hellingen beklimt, maar wel snel en comfortabel zijn doel wil bereiken. Hoewel comfortabel... daarover hier beneden meer...

De vijf lijnen van RAVeL:
RAVeL 1: Maastricht - Luik - Hoei - Namen - Charleroi - Bergen - Doornik - Lille (Rijsel)
RAVeL 2: Hoegaarden - Namen - Mariembourg | Givet
RAVeL 3: Tubize - Charerloi - Thuin - Maubeuge
RAVeL 4: Pommeroeul/Bernissart - Lessines
RAVeL 5: Hombourg - Fléron - Luik - Esneux - Hamoir

Het netwerk bestaat nu zo'n 10 jaar. In die 10 jaar is veel gebeurd, maar er moet ook nog heel veel gebeuren. België - en dan met name Wallonië - is niet al te fietsvriendelijk. Niet verwonderlijk in een land waar autowegen zowat de belangrijkste infrastructurele eenheden zijn. Wanneer er een weg wordt aangelegd, is er niemand die het in zijn hoofd haalt daar een fietspad aan te leggen, want daarvoor in de plaats leggen we natuurlijk een extra rijbaan. Fietsers zijn zogezegd aan hun lot overgelaten. Dat RAVeL daar op deze manier verandering in tracht te brengen is een goed begin. Maar helaas is de praktijk anders dan het goede idee.








Wanneer men vanuit Maastricht naar het zuiden rijdt, doet men er op de eerste plaats goed aan om via Kanne te rijden en van daaruit via Ternaaien (Lanaye) de reis voort te zetten langs het Albertkanaal. Het jaagpad is redelijk tot goed. Bij Visé een stukje dat je met een wielrenfiets beter kunt laten, maar voor een stevige stadsfiets en een mountainbike mag het geen probleem zijn. Bij Flemalle moet je van oever wisselen en dan gaat het verder naar Cheratte. Daar krijgt de fietser, die er voor zijn plezier komt, met de eerste narigheden in aanraking. De SITA (een afvalverwerkingsbedrijf) bevindt zich pal aan het kanaal en daar moet je dus langs. In een grote boog er omheen kan niet, daar zijn alleen maar drukke rijkswegen en de autoweg E40. Dus aan de geur is geen ontkomen. Gelukkig is het maar van korte duur en kun je verder langs Herstal. Daar is een stuk gehobbel vanwege een stuk jaagpad of stoep (dat is hier moeilijk te benoemen) dat decennia lang niet is onderhouden. Na deze barrière kan het dan verder langs de haven van Luik en komt de eerste brug van Luik, het Pont Atlas, in zicht.

Aangekomen bij het Pont Atlas rijd je tussen de bomen over een mooi, egaal rood pad dat vlak vóór de brug richting de oever afbuigt, door een boog van de brug gaat en dan met een sierlijke draai naar rechts omhoog loopt tot op het trottoir op de brug. Of je hier ook echt met volle vaart met je fiets mag komen is - zoals gewoonlijk - onduidelijk. Wijs is het in ieder geval niet: de snelheid in ieder geval matigen vanwege het slechte (over)zicht en de aanwezigheid van wandelaars.

Officieel mag je op het netwerk van de RAVeL overal fietsen. Toch moet erbij gezegd worden dat het in Luik niet altijd duidelijk is. De 'angst' om bekeurd te worden wegens het fietsen op de stoep is er bij Nederlanders goed ingegoten. Toch zal het hier veel minder vaart lopen. Iedereen doet het en aangezien er geen alternatief is dat niet aan de zelfmoord grenst, heb je weinig andere keus.








Hoe dan ook, RAVeL heeft zijn best gedaan op Luik. De stadstraverse die bij het Pont Atlas met deze sierlijke opgang begint, loopt geheel vrij van ander verkeer tot aan het Pont Fragnée aan de zuidpunt van Luik, alwaar ook de RAVeL 5 begint.

Er is nog een stuk in het centrum van Luik waar de RAVeL gewoon over de stoep loopt. Daar is - om het straatbeeld niet te verbouwen - gekozen om het RAVeL-deel van de brede stoep te markeren met metalen vierkantjes waarop het RAVeL-logo staat. Deze staan ca. 2 meter uit elkaar aan weerszijden. De bedoeling is dus dat je daar tussenin rijdt. Zeker bij de oude grijze kinderkopjes zijn deze metalen plaatjes niet altijd even goed te zien en is het dus oppassen geblazen bij enkele onderdoorgangen bij bruggen, waar je zou verwachten meteen al omlaag te moeten, maar dit eigenlijk pas een stukje later moet. Het lijkt de Luikenaren zelf allemaal weinig te deren: zij fietsen zelf overal waar het maar kan...

En toen? Toen hield het op. Bij de zuidpunt van Luik (Angleur, Pont Fragnée) kun je langs de Ourthe verder over de RAVeL 5 die grofweg tot aan Hamoir loopt. Deze is netjes aangelegd en ook (in tegenstelling tot de RAVeL 1) goed bewegwijzerd. En dan verstaan we onder 'goed' ook écht goed, dus niet die kleine 10x10 cm bordjes van de RAVeL 1 die je met groot gemak eerst 10x niet ziet voordat het je opvalt. Alleen bij Esneux even goed opletten dat je een klein, verborgen bruggetje moet nemen, anders rijd je een forse helling op en weer af om erachter te komen dat je niet meer verder kunt.
Maar terug naar de RAVeL 1. Die loopt toch mooi door via Namen, Charleroi en Bergen naar Lille? Mja, in theorie. Gemakshalve is men vergeten dat het gebied vanaf het zuiden van Luik tot het zuiden van Seraing, over een lengte van c.a. 20 km een cyclotouristisch rampgebied is. Aan weerskanten van de Maas bevinden zich drukke rijkswegen van tenminste 4 rijbanen, zonder nog maar een centimeter die over zou zijn om een fietspad op aan te leggen. RAVeL stuurt je daarom door de woonwijken heen door straten met redelijke condities om er met je fiets te rijden. Dat dit een rampgebied is, weten ze bij RAVeL overigens maar al te goed. Al jaren zijn ze bezig met plannen om tussen Luik en Seraing een goed fietspad aan te leggen. Maar om de één of andere reden komt het maar steeds niet tot uitvoering. Het Quai Banning blijft réservé aux voitures.

Men kan dus grofweg concluderen dat het idee an sich prima is. Er moet echter wel nog flink (letterlijk en figuurlijk) aan de weg worden getimmerd. Daarbij heeft het rampgebied tussen Luik en Seraing topprioriteit, het is namelijk de enige lange onderbreking van de RAVeL 1. Als je deze barrière voorbij bent, heb je nog maar weinig last van narigheden. Ook in Namen is er een redelijk tot goede stadstraverse en zelfs in Charleroi dat nou niet bepaald als fietsvriendelijk bekend staat. In de laatsgenoemde stad is dat vooral een resultaat van een oud stadsspoor dat tot fietspad is omgebouwd. Als RAVeL haar ambities krijgt waargemaakt en alles goed aan elkaar gesloten kan worden, dan is er een nieuw netwerk van fietssnelwegen gereed!

RAVeL heeft een eigen website in het Frans, Nederlands, Duits en Engels:
http://ravel.wallonie.be.

Verreweg het interessantste onderdeel (en ook meest essentiële als je niet hopeloos wilt verdwalen) zijn de gratis downloadbare kaarten:
http://ravel.wallonie.be/_private/mapsdown/selectmap.asp?LG=nl

Voor meer omschrijvingen van de RAVeL 1 en 5, biedt de sectie Véloroutes nog interessante suggesties (VR2 & VR8):
Véoroutes (intern)